Kwas glicyretynowy – sposób na stan zapalny skóry głowy
Ekstrakt z lukrecji zawiera od 2 do 25% kwasu, głównie w postaci glikozydowego kwasu glicyryzynowego (GL). Lukrecja jest rośliną zielarską o bardzo długiej historii stosowania. Oprócz kwasu zawiera także flawonoidy, izoflawony, saponiny, polisacharydy, fitosterole, pektyny, olejek eteryczny, wolne aminokwasy i minerały. Glicyryzyna to triterpenoidowy glikozyd saponinowy, główny składnik korzenia lukrecji, natomiast kwas glicyretynowy to składowa kwasu glicyryzynowego i obydwa te związki charakteryzują się podobnymi właściwościami.
Triterpenoidy pentacykliczne, do których należy kwas 18β-glicyretynowy skupiły dużą uwagę ze względu na swoje farmakologiczne właściwości. Kwas glicyretynowy i jego pochodne wykazuje działanie przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, antyoksydacyjne, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwwrzodowe, przeciwcukrzycowe, hepatoprotekcyjne, kardioprotekcyjne i neuroprotekcyjne. Skupimy się jednak na przedstawieniu przeciwzapalnej, antyoksydacyjnej i przeciwdrobnoustrojowej aktywności omawianej substancji, ponieważ to one mają znaczenie dla współczesnej kosmetologii i dermatologii.
…Kwas glicyretynowy i jego pochodne wykazuje działanie przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, antyoksydacyjne, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwwrzodowe, przeciwcukrzycowe, hepatoprotekcyjne, kardioprotekcyjne i neuroprotekcyjne.
Struktura GA jest podobna do struktury hormonów kortykoidowych wydzielanych przez korę nadnerczy. Związki te wykazują działanie przeciwzapalne poprzez hamowanie ekspresji genów prozapalnych i hamowanie produkcji zapalnych cytokin. W badaniu in vivo stwierdzono, że GA wywiera działanie przeciwzapalne poprzez hamowanie dehydrogenazy 11β-hydroksysteroidowej (11β-HSD1 – enzym mikrosomalny katalizujący interkonwersję kortyzonu) i poprawia metabolizm hydrokortyzonu w obrębie skóry.
Zapalenie jest procesem, dzięki któremu ludzki organizm broni się przez zakażeniem. Każdy brak funkcji immunologicznej lub obecność stanu immunosupresji może spowodować, że do organizmu dostaną się oportunistyczne infekcje.
Sterydy wywierają na układ immunologiczny wpływ supresyjny i mogą powodować szereg działań niepożądanych związanych z hamowaniem proliferacji keratynocytów i fibroblastów oraz hamowaniem syntezy kolagenu, elastyny i glikozaminoglikanów. Warto też podkreślić, że u wielu osób występuje oporność na glikokortykosterydy. Najważniejszą przewagą kwasu glicyretynowego nad sterydami jest to, że choć wykazuje działanie przeciwzapalne, to nie sprzyja rozwojowi wirusów ani grzybów.
GA może nie tylko aktywować receptor glukokortylkoidowy, ale także odwrócić rozwój oporności na glukokortykoidy indukowany przez wolne rodniki tlenowe. Stwierdzono, że zapewnia ochronę przed uszkodzeniami oksydacyjnymi wywołanymi przez promieniowanie UV.
Mówiąc o aktywności przeciwdrobnoustrojowej kwasu glicyretynowego warto podkreślić jego aktywność bakteriobójczą wobec Staphylococcus aureusopornego na metycylinę (MRSA). Wykazano, że może on również działać synergicznie z niektórymi antybiotykami. To niezwykle istotne, ponieważ S. aureus jest jedną z głównych przyczyn zakażeń szpitalnych a jego szybkie uodparnianie się na antybiotyk rodzi potrzebę opracowania nowych środków przeciwbakteryjnych.
Z punktu widzenia dermatologii i kosmetologii najważniejszym atutem GA jest, jak już wspomniano, jego skuteczność przeciwzapalna i antyoksydacyjna. Może być wyjątkowo skutecznym składnikiem w problemach takich jak trądzik, łojotokowe zapalenie skóry czy atopia, a także w kosmetykach przeciwstarzeniowych.
Kwas glicyretynowy okazał się skuteczną odpowiedzią na potrzeby osób, które borykają się z przewlekłymi chorobami skóry głowy, takimi jak ŁZS, AZS, łojotok czy łuszczyca. Przeprowadzone zostało badanie pilotażowe, mające wykazać skuteczność szamponu zawierającego 6% kompleks kwasu glicyretynowego w terapii łojotokowego zapalenia skóry głowy. Badanie przeprowadzono na 34 pacjentach w wieku 20-65 lat, 12 mężczyznach i 22 kobietach. Zostali oni poinstruowani, w jaki sposób stosować badany szampon oraz z jaką częstotliwością. W trakcie badania pacjenci nie mogli stosować innych leków, ani preparatów zewnętrznych na choroby skóry głowy. Kwas glicyretynowy był jedyną stosowaną substancją aktywną.
Skuteczność oceniano klinicznie za pomocą Dermatologicznego Indeksu Jakości Życia ( Dermatology Life Quality Index) i Adherentnego Wyniku Łuszczenia Skóry Głowy (Adherent Scalp Flaking Score – ASFS – jest to badanie pozwalające ocenić stopień nasilenia łupieżuw 8 obszarach w skali 0-10) na początku badania, a także w 2 i 5 tygodniu. DLQI i ASFS w 2 i 5 tygodniu uległy znacznej poprawie w stosunku do wartości wyjściowych. W 5 tygodniu zanotowano wzrost Cutibacterium Acnes i spadek Staphylococcus Epidermis. Spadła również liczebność kolonii Malassezia restricta i Malassezia globosa.
Skuteczność preparatu została zatem wykazana zarówno na poziomie klinicznym jak i mikrobiologicznym. Dzięki tej formule możliwe jest złagodzenie dysbiozy bakteryjnej i grzybiczej w łojotkowym zapaleniu skóry. Najważniejszą rolą kwasu glicyretynowego jest jego działanie przeciwzapalne i jego znaczna aktywność przeciwbakteryjna, a dodatkowo przywracanie równowagi mikrobiomu.